یکی از بزرگترین چالش هایی که امروزه در صنایع ساختمان سازی با آن روبرو هستیم این است که بتوان سرعت و کیفیت ساختمان سازی را به نحوی بالا برد که متناسب با تقاضای موجود در بازار مسکن باشد. در طی سال های اخیر تقاضا برای خرید خانه جدید بالا بوده اما نبود مسکن کافی که ناشی از سرعت پایین ساخت و ساز و بودجه های لازم است باعث شده تا گرانی مسکن شدیدتر شود. این مسأله حتی در ساخت خانه ویلایی هم صدق می کند و چنین مشکلاتی را بوجود آورده است.

خوشبختانه پیشرفت تکنولوژی در عصر امروز به تمامی حوزه ها وارد شده و تکنولوژی های جدید ساختمان سازی علاوه بر کاهش هزینه ها و بالاتر بردن کیفیت کار، سرعت ساخت ساختمان را بالا برده اند که در ایران نیز شاهد بکارگیری برخی از این روش ها هستیم. در ادامه به بررسی سریع ترین روش ساخت ساختمان در ایران می پردازیم و اینکه اساسا چه راهکارهایی برای افزایش سرعت ولی حفظ کیفیت ساختمان سازی وجود دارد.

روش های ساخت سریع ساختمان در ایران

وقتی صحبت از سریعترین روش ساخت ساختمان در ایران می شود به ناگاه یاد ساختمان های بی کیفیت و با متریال های بسیار بی ارزش میافتیم در صورتی که لزوما اینگونه نیست. ما در گروه معماری آد در طی جلسات مشاوره کلیه گزینه ها از جمله متریال های جدید ساختمان، شیوه و سبک معماری، بخش های مختلف داخلی و غیره در اختیار کارفرمایان قرار می دهیم. در این مطلب قصد داریم برای پروژه های فوری و ضروری روش های ساخت سریع ساختمان را که در دنیا هم رواج دارند بررسی کنیم:

• شیوه Pole Barn

در این شیوه ساختمان سازی سریع در ایران، خانه در محل و بدون نیاز به فونداسیون ساخته می شود. بنابراین چون کارگرها نیاز به آماده سازی و زیرسازی ندارند روند ساخت سریعتر می شود. از طرفی این شیوه نیاز به مصالح، نیروی کار و کنده کاری و حفاری در زمین را کمتر می کند که به نوبه خود سرعت ساخت ساختمان بیشتر می شود. در نهایت برای سقف ریزی از پنل های فلزی استفاده می کنند که نسبت به شنگل آسفالتی سریعتر انجام می شود. بنابراین این شیوه جزو سریعترین روش ساخت خانه است چون هم فرایندها کمتر شده اند و هم متریال هایی استفاده می شوند که پروسه اتمام کوتاهی دارند.

• ساخت و ساز ماژولار

ساخت و ساز ماژولار که قبلا به طور مفصل در مقاله ساختمان های پیش ساخته صحبت کرده ایم یکی از روش های جدید و جالب در ساختمان سازی است. در این روش اکثر بخش های یک ساختمان در کارخانه ساخته می شوند و مابقی در محل ساخت و ساز نصب می گردند. در این روش که از ابزارها و ماشین آلات کمک می گیرند و در کشورهای پیشرفته از ربات نیز استفاده می کنند فرایند ساخت و ساز بسیار سریعتر از روش های سنتی و معمول پیشروی دارد. روند کار به این شکل است که ابتدا بخش های اصلی و مهم ساختمان در کارخانه ساخته می شوند، سپس به محل ساخت و ساز می برند. در محل ساخت و ساز، بخشی از کارگران کارهای فونداسیون و بخشی هم کارهای مونتاژ کردن قسمت های مختلف خانه را به شکل همزمان و موازی پیش می برند. این روش برای ساخت خانه فوری در ایران بسیار مناسب است و معمولا بین ۳۰ تا ۵۰% روند کار را سرعت می بخشد.

• طراحی سه بعدی

یکی از روش های جدید و جالب برای ساختمان سازی سریع در ایران، طراحی سه بعدی به کمک تکنولوژی های چاپ سه بعدی است که در آن لایه بندی های مختلفی از متریال ها بر روی کامپیوتر ایجاد می شوند تا شکل های سه بعدی تهیه گردد. بنابراین برخلاف انتظار در این روش به طور مستقیما فرایند فیزیکی و عملیاتی خاصی در محل ساخت و ساز انجام نمی گیرد تا سرعت ساخت و ساز بالاتر برود. با این روش می توانید لی اوت یک ساختمان را خیلی فوری و سریع به دست بیاورید تا پیشرفت ساخت خانه سریعتر جلو برود، هزینه های نیروی کار کاهش پیدا کند و ضایعات ساختمان سازی کمتر شود. این راهکار نه تنها روش سریع ساخت ساختمان در ایران است بلکه از لحاظ هزینه ای هم تا ۵۰% کل هزینه ها و سرمایه مورد نیاز کاهش می یابد.

• طراحی هوشمند

برای ساخت سریع ساختمان در ایران، روش طراحی هوشمند نیز به کار می رود هر چند که این روش به شکل بسیار محدود در حال انجام است. این روش که نیاز به تجربه، تخصص و مهارت بالایی دارد به کمک طراحی و سیستم های هوشمند صورت می گیرد. اگر قصد دارید بیشتر در رابطه با اینکه خانه هوشمند چیست و چگونه طراحی و ساخته می شود مطالعه کنید مطلبی در این خصوص قبلا نگارش کرده ایم. اما این روش چگونه به هدف ما یعنی دستیابی به سریع ترین روش ساخت ساختمان در ایران کمک می کند. فرض کنید تمامی سیستم ها از جمله سیستم روشنایی و برق به شکل هوشمند عمل کنند در این حالت نیازی به سیم کشی برق به روش سنتی نیست بنابراین سرعت پروسه ساخت و ساز و تکمیل آن بالا می رود. از طرفی نورپردازی و نورگیری کاملا هوشمند است و نیازی است مراحل و فرایندهای سنتی طی شوند.

• ساختمان های ICF (قالب های عایق ماندگار)

روش بعدی برای ساخت سریع ساختمان، استفاده از ساختمان های ICF (Insulated Concrete Form) است که در آن از بلوک های عایق پلی استیرن به عنوان قالب بتن و عایق صوتی و حرارتی و بتن مسلح به عنوان عضو باربر استفاده می شوند. با استفاده از بلوک های ICF بخش های مختلف در یکدیگر قفل می شوند و پس از آن سیمان ریخته می شود و نوارهای چفت و بست در بخش عایق قرار می گیرند تا در نهایت ظاهری شبیه به دیوار خشک بگیرند. روش ICF به عنوان سریع ترین روش ساخت ساختمان در ایران که هنوز چندان در بین کارفرمایان مطرح نشده به گونه ای است که در طی یک روز کل بلوک ها یک خانه یک طبقه گذاشته می شود که به کمک تیمی ماهر از کارگران است. پس از آن در روز دوم بتن ریزی انجام می شود. پس از چند روز دیوارهای بیرونی و سقف کار گذاشته می شوند و دیوارهای داخلی تزیینات می گیرند. این روش سریع ساخت ساختمان نیاز به درزبندی و آب بندی هم دارد تا مانعی برای عبور هوا و بخار باشد.

عوامل مؤثر بر سرعت ساخت ساختمان و انتخاب روش مناسب

چه عواملی مشخص می کنند که کدام روش ساخت سریع ساختمان را باید انتخاب کرد و اساسا چه عواملی بر روی سرعت ساخت و ساز تأثیر می گذارند؟

• دف ساخت و ساز

اینکه کارفرمایان چه هدفی از ساختن یک ساختمان داشته باشند و چه کاربری برای آن در نظر گرفته باشند مستقیما روی سرعت ساخت و پیشروی پروژه تأثیر می گذارد. به عنوان مثال یک سوله برای نگهداری وسایل نیازی به سازه پشتیبان برای چند طبقه ندارد. در مقابل ساخت ساختمان های دوبلکس نسبت به فلت زمان بیشتری می برد چون هدف از ساخت و ساز این بوده که هر طبقه حریم خصوصی و کاربری مجزایی داشته باشد.

• ارتفاع ساختمان

سریع ترین روش ساخت ساختمان در ایران هم که انتخاب شود بسته به ارتفاع ساختمان زمان اتمام پروژه متفاوت است و تأثیر مستقیم دارد.

• سازه ها و بخش های پشتیبان

در ساخت سریع ساختمان باید به محدودیت های تحمل بار یک سازه هم توجه کرد در صورتی که نیاز باشد باید مقاوم سازی صورت بگیرد و بنابراین یک مرحله اضافه می گردد و طبیعتا سرعت پیشروی ساخت را کند می کند.

• شرایط اقلیمی و محیطی

روش ساخت سریع ساختمان برای همه ساختمان ها زمان اتمام مشخص و مشابهی ندارد. تصور کنید یک ساختمان ویلایی یا شهرک ویلایی در نزدیکی خط ساحلی احداث می شود یا در مناطق زلزله خیز است. در این حالت تا زمانی که شرایط و ضوابط استانداردهای سازمان مهندسی برای مقاوم سازی، محافظت و ایمن سازی انجام نشود از نظر ما کار ساخت و ساز نباید شروع شود. بنابراین در چنین شرایطی طبیعی است که اگر یک ساختمان در اقلیم معمولی و بدون خطرات محیطی در طی ۷ ماه ساخته شود، چنین ساختمان هایی به زمان بیشتری نیاز دارند با اینکه برای هر دو از یک روش سریع ساخت ساختمان استفاده شده است.

• زمان ساخت و ساز

شناخت بهترین زمان ساخت و ساز علاوه بر اینکه کمک می کند در هزینه ها صرفه جویی شود و مدیریت خوبی انجام گردد، به سرعت گرفتن پروژه ساخت و ساز هم کمک خوبی می کند.

• هزینه تأمین مصالح

گاهی اوقات حتی در سریع ترین روش ساخت ساختمان در ایران موانعی شکل می گیرند که باز هم سرعت گیر هستند مثل افزایش ناگهانی یا بی رویه مصالح ساختمانی. به همین دلیل پروژه هایی که محدودیت هزینه وجود دارد ارزان ترین مصالح برای نمای ساختمان یا سایر بخش ها تهیه می شود که البته کیفیت قابل قبولی هم داشته باشند. در هر صورت مشکلات مالی غیر مترقبه و غیر قابل پیش بینی هم بر روی سرعت انجام یک پروژه ساختمانی تأثیر مستقیم دارند.